حریم و بستر رودخانه چند متر است؟ تعریف قانونی حد بستر و حریم رودخانه

اگر زمینی در کنار رودخانه داشته باشید، احتمالاً این سوال برای شما پیش می آید که حریم رودخانه چند متر است؟ این که رودخانه در مجاورت ملک شما چند متر حریم دارد سوال صحیحی است اما به اندازه کافی دقیق نیست!  رودخانه بلحاظ قانونی صرفاً شامل مسیری که آب از آن عبور می نماید نیست و محدوده وسیع تری را شامل می‌شود. 

اولین و مهم ترین قسمت رودخانه بستر قانونی آن است که با بستر جاری رودخانه متفاوت است. بستر قانونی رودخانه از طریق مطالعات تعیین حدبستر و حریم رودخانه بدست می‌آید و معمولاً پهنه سیلاب ۲۵ ساله در شرایط طبیعی رودخانه مبنای تعیین آن خواهد بود. اما بستر جاری رودخانه تنها مسیری است که آب در آن جریان دارد. برای مثال در رودخانه کرج عرض بستر جاری در برخی نقاط ۴۰ متر است اما بستر قانونی رودخانه در برخی موارد به یک کیلومتر می رسد! 

حدبستر رودخانه در مالکیت عموم افراد است و جزء انفال محسوب می‌شود و هیچکسی حق تصرف آن را ندارد. ضمن خرید و فروش آن بخش از زمین که در بستر رودخانه قرار دارد مصداق بارز فروش مال غیر است! از آنجایی که حد بستر رودخانه توسط وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای تعیین می شود، برای آنکه بدانید چه مقدار از زمین شما در بستر رودخانه قرار گرفته است، با در دست داشتن سند مالکیت زمین باید به اداره امور منابع آب شهر خود مراجعه کنید.

بلافاصله پس از حدبستر رودخانه، حریم کمی آن قرار دارد. حریم کمی می‌تواند بسته به شرایط رودخانه از یک متر تا ۲۰ متر متغیر باشد اما هیچگاه از ۲۰ متر تجاوز نخواهد کرد! یعنی حریم کمی رودخانه کارون نهایتا ۲۰ متر است و حریم کمی رودخانه‌ای فصلی و کوچک نیز نهایتاً ۲۰ متر می‌تواند باشد. حریک کمی، حریم ارتفاقی وزارت نیرو است. این حریم می تواند در تصرف شما باشد اما به هیچ عنوان نمی توانید مانع عبور و مرور ماشین آلات وزارت نیرو جهت لایروبی رودخانه شوید؛ لذا ایجاد سازه دائمی در حریم کمی و حتی درخت در آن مجاز نیست.

علاوه بر حریم کمی، در فاصله ۱۵۰ متری از بستر رودخانه، حریم دیگری با عنوان حریم کیفی قرار دارد. حریم کیفی، کاربری‌های مجاز در مجاورت رودخانه را مشخص می‌کند. بویژه اگر آب رودخانه‌ای جهت تأمین آب شرب استفاده شود، سخت گیری بیشتری نسبت به رعایت حریم کیفی آن صورت می‌گیرد.